در اکثر مواقع داشتن حجم بالای رم در کامپیوتر باعث می شود که سرعت اجرای برنامه های مختلف و همچنین بازی های کامپیوتر بیشتر شود. اما در برخی از موارد با توجه به بالا بودن هزینه حافظه رم قادر به خرید آن نیستیم که این مسئله باعث می شود سرعت اجرای بسیاری از برنامه ها کم شود. اما با استفاده از چند راهکار تا حدودی می توان این کمبود رم را جبران کرد.
برنامه هایی وجود دارند که به شما اجازه می دهند تا حافظه رم خود را از برنامه هایی که بدون استفاده هستند خالی کنید.
- اجرای Ready Boost
فلش مموری‌ها معمولاً از سرعتی نزدیک به حافظه‌های RAM برای انتقال اطلاعات استفاده می‌کنند. مایکروسافت با بهره‌گیری از این نکته و ارائه ویژگی Ready Boost از ویندوز ویستا به بعد، به کاربران خود این امکان را داده است که از فلش مموری‌های خود به عنوان حافظه کمکی برای رم سیستم استفاده نمایند. برای این منظور، فلش‌مموری شما می‌بایست حداقل شرایط ذیل را دارا باشد:
- 256 مگابایت فضای ذخیره‌سازی
- زمان دسترسی 1 میلی‌ثانیه یا کمتر
- خواندن اطلاعات تصادفی با حجم 4 کیلوبایت و سرعت 2.5 مگابایت در ثانیه
- نوشتن اطلاعات تصادفی با حجم 512 کیلوبایت و سرعت 1.75 مگابایت در ثانیه
در شرایط حاضر می‌توان گفت همه‌ی فلش‌های ارائه شده از سوی کمپانی‌های معتبر، مشخصاتی بسیار فراتر از این حداقل‌ها را برای محصولات خود در نظر گرفته‌اند و از این بابت نگرانی خاصی نخواهید داشت.
برای فعال‌سازی این ویژگی، کافی است بر روی فلش مموری خود در My Computer کلیک راست کرده و گزینه Propertis را انتخاب نمایید. سپس به تب ReadyBoost رفته و تنظیمات دلخواه خود برای استفاده از این ویژگی را انتخاب نمایید. تنظیماتی نظیر فعال/غیرفعال کردن ReadyBoost یا تنظیم میزان فضای موردنظر از فلش مموری مذکور برای استفاده به عنوان رم کمکی سیستم. توجه داشته باشید که فلش مموری‌هایی با فرمت FAT32 بر اساس ویژگی‌های ساختاری خود، امکان نقل‌وانتقالاتی بیش از 4 گیگابایت را ندارند، ولی این محدودیت در فرمت NTFS به 32 گیگابایت افزایش می‌یابد.
هر چند نمی‌توان انتظار داشت که استفاده از ReadyBoost به اندازه‌ی اضافه‌کردن رم به رایانه‌ی شما مفید باشد، اما این ویژگی تا حد زیادی موجب بهبود بازدهی و عملکرد سیستم شما خواهد شد. در اغلب موارد، این ویژگی می‌تواند زمان اجرا را تا 75 درصد کاهش دهد. اگر شما تا پیش از فعال‌سازی آن از میزان کمی رم (2 گیگابایت یا کمتر) و هارد دیسک مکانیکی نسبتاً کندی استفاده کرده باشید ، تأثیر مثبت آن برای شما کاملاً ملموس خواهد بود. توجه داشته باشید که اگر شما از هارد دیسک‌های جامد بر روی رایانه خود استفاده کنید، ویندوز ویژگی ReadyBoost را غیرفعال خواهد نمود، چرا که SSD ها بازدهی و عملکرد فوق‌العاده بهتری را برای شما ارائه می‌نمایند.
- استفاده از Windows Task Manager و Resource Monitor
بهترین روش برای آزادسازی میزان فضای رم اشغال شده، استفاده از ابزار مدیریت وظایف ویندوز یا همان Windows Task Manager معروف است. برای اجرای این ابزار، بر روی نوار پایین ویندوز کلیک راست کرده و گزینه‌ی Task Manager را انتخاب نمایید. سپس به تب Processes رفته و برنامه‌های در حال اجرا را بر اساس میزان رم در حال استفاده، مرتب‌سازی نمایید. حالا می‌توانید برنامه‌هایی را که به صورت ناخواسته، حجم زیادی از رم شما را اشغال نموده‌اند، یافته و در صورت تمایل آنها را به طور کامل ببندید. برای این منظور بر روی برنامه موردنظر کلیک راست کرده و گزینه‌ی End Process را انتخاب نمایید.
همچنین شما می‌توانید به تب Performance رفته و پس از کلیک بر روی گزینه‌ی Resource Monitor، به تب Memory بروید تا اطلاعات بیشتری در این رابطه در اختیار شما قرار بگیرد. در این قسمت، علاوه بر اطلاعاتی که شما در Windows Task Manager به آن دسترسی داشتید، به گراف‌هایی در رابطه با میزان مصرف رم سیستم خود نیز دسترسی خواهد داشت.
البته در نظر داشته باشید که در صورت مشاهده حجم قابل توجهی از مصرف رم، شتاب‌زده عمل نکنید، خصوصاً وقتی که از ویندوز ویستا یا نسخه‌های جدیدتر ویندوز استفاده می‌کنید. مدیریت رم در ویندوز ویستا و نسخه‌های جدیدتر ویندوز تا حد قابل توجهی حریص‌تر است، بدین معنی که سیستم‌عامل، علاقه زیادی به نگهداری اطلاعاتی دارد که ممکن است در آینده به کار بیایند. به عبارتی توصیه‌ی ما این است که زمانی نگران شوید که بیش از سه چهارم میزان رم سیستم شما اشغال شده باشد، چرا که این بهترین نشانه برای کاهش بازدهی و عدم وجود فضای رم کافی برای استفاده از رایانه خواهد بود.
- غیرفعال/حذف‌کردن برنامه‌های غیرضروری
همانطور که احتمالاً در ابزار مدیریت وظایف و بررسی میزان استفاده (مرحله قبل) مشاهده نموده‌اید، ممکن است برنامه‌هایی را بیابید که حتی با توقف موقت فعالیتشان، باز هم در هر بار خاموش و روشن شدن سیستم، باز در پس‌زمینه ویندوز اجرا می‌شوند و مقداری از حافظه رم رایانه شما را به تصرف خود در می‌آورند. برنامه‌هایی نظیر دراپ‌باکس، چیزی در حدود 85 مگابایت از حافظه‌ی رم را در اختیار می‌گیرند، در حالی که ما همیشه و همه حال به آنها نیاز نخواهیم داشت. اینکه این برنامه‌ها 24 ساعت شبانه‌روز و هفت روز هفته در حال اجرا باشند، منطقی به نظر نمی رسد.
هر چند شما گاهی می‌توانید این گونه برنامه‌ها را به طور کامل نیز حذف نمایید، ولی در صورتی که برای شما کاربردی هستند، راه بهتر اینست که مانع از اجرای خودکار آنها در هر بار بوت شدن رایانه خود شوید. برای این منظور می‌توانید در پنجره RUN عبارت msconfig را تایپ و اجرا نمایید. سپس به تب Services رفته و تیک برنامه موردنظر را بردارید تا در بوت بعدی به صورت خودکار اجرا نشود. همچنین می‌توانید از ابزار رایگان و مفیدی به نام CCleaner نیز بدین منظور استفاده نمایید.
- نصب یک پاکساز رم
اگر احساس می‌کنید چندان در ردگیری برنامه‌های پرمصرف غیرکاربردی، موفق نبوده‌اید و یا خیلی با نحوه استفاده صحیح از Windows Task Manager آشنا نیستید، می‌توانید از برنامه‌هایی کمک بگیرید که کارشان پاکسازی فضای رم است. اساس کار این برنامه‌ها این است که میزان فضای اشغال شده از رم توسط برنامه های مختلف را بررسی کرده و با قطع دسترسی موارد کم اهمیت یا تاریخ‌گذشته، فضای رم بیشتری را برای سایر مصارف، پاکسازی می‌نمایند. چند مورد از برنامه‌های تست شده در این رابطه عبارتند از Cleanmem ، Minimem و Super Memory Cleaner
البته کاربردی بودن این برنامه‌ها نسبی است، در حالی که اغلب کاربران عملکرد صحیح و مفید این برنامه‌ها را گزارش داده‌اند، ولی برخی نیز از عدم مشاهده‌ی بهبودی در این زمینه توسط این برنامه‌ها خبر داده‌اند.
لطفاً در نظر داشته باشید که مطالعه‌ی بررسی‌های سایر کاربران، پیش از استفاده از اینگونه برنامه‌ها، بسیار مفید خواهد بود. چرا که گاهی برنامه‌های مخرب نیز خود را در قالب برنامه‌های پاکسازی رم یا ابزارهای بهینه‌ساز جا می‌زنند. نکته دیگری که حائز اهمیت خواهد بود، اطمینان از دریافت این برنامه‌ها از سایت های معتبر است.
- اضافه نمودن رم بیشتر
در حالی که تکنیک‌هایی که در بالا بیان شد می‌توانند به افزایش سرعت و کارایی رایانه ویندوزی شما کمک کنند، ولی گاهی نیز هیچ‌یک از این موارد، پاسخگوی شما نخواهند بود. RAM حافظه‌ای محدود است و گاهی بهترین راه این خواهد بود که مستقیماً به سراغ افزایش سخت‌افزاری آن بروید. البته به شرط آنکه با محدودیت‌هایی که در ابتدای مقاله اشاره شد مواجه نباشید (هزینه‌ی بالا، عدم پشتیبانی مادربورد، کمیاب‌بودن نسخه‌های قدیمی و...).
برای ارتقای رم در مرحله‌ی اول، نوع رم مورد استفاده در رایانه خود را مشخص نمایید. شما می‌توانید با استفاده از ابزارهای تعیین مشخصات سیستم نظیر CPU-Z بطور کامل از نوع و جزئیات قطعات نصب شده بر روی رایانه یا دسکتاپ خود مطلع شوید. با این حال باز هم بهتر است سیستم خود را باز نموده و تعداد اسلات‌های در دسترس برای اضافه نمودن رم را شناسایی نمایید. اگر اسلات آزادی در دسترستان باشد، شما می‌توانید به راحتی و با خرید یک رم با مشخصات فنی مشابه رم فعلی، نسبت به افزایش مجموع رم در دسترس سیستم خود اقدام نمایید.
اما در صورتی که تمام اسلات‌های موجود استفاده شده‌اند، شما می‌بایست رم یا رم‌های موجود را با نمونه‌هایی پر ظرفیت‌تر جابه‌جا نمایید. البته در نظر داشته باشید که پیش از این کار نسبت به مطالعه مشخصات فنی مادربرد یا لپ‌تاپ خود اقدام نمایید تا از حداکثر میزان حافظه‌ی رمی که سیستم شما پشتیبانی می‌کند، مطلع شوید.
